شیعه و سنی! وحدت قرآنی یا هوای نفسانی؟

شیعه و سنی! وحدت قرآنی یا هوای نفسانی؟

در بخش پیوستهای پژوهشی زیر عنوان بررسی اختلافهای نماز شیعی و سنی روشن شد که شیخ عباس قمی با ریزه کاریهای ویژه ای که در تدوین و تنظیم کتاب مفاتیح الجنان به کار برده از جمله کسانی است که موجب شکاف بیشتر میان شیعه و سنی شده و از آنجا که کتابش پس از قرآن کریم در همه خانه های شیعیان وجود داشته و دارد بیشترین تأثیر را بر تفرقه میان شیعه و سنی گذارده است.

در آنجا حدیث شش روز روزه ماه شوال را مثال آوردم ولی نمونه ها بسیارند. مثلاً جایگزین کردن زیارت عاشوری جعلی(توسط غالیان یا جعالان زیارت و حدیث) به جای اصلی، و به حاشیه بردن زیارت عاشورای اصلی زیر عنوان زیارت عاشورای غیرمعروفه.

در اینجا به تفرقه اندازی دیگری از مفاتیح که مربوط به ماه مبارک رمضان میشود، میپردازم:

وی در مورد اعمال شب بیست و هفتم تنها به سه سطر!! نوشته و دعا اکتفاکرده و حتا ننوشته این شب یکی از شبهای قدر است بلکه این شب عظیم را به مانند شب قدر توصیف کرده است؛ و حتا راضی شده این حقیقت را بپوشاند که کتابهای شیعیان و روایات شیعی این شب را یکی از شبهای مهم قدر دانسته اند؛ تنها به این دلیل که اهل تسنن تأکیدشان بر شب قدر بودن آن بسیار زیاد است.

نگارنده به یاد دارد در سالهایی دور، یک روحانی میانسال در شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان بر منبر سخنرانی اش این موضوع را به میان کشید که: امشب شبی است که احتمال قدر بودنش بسیار زیاد است و روایات زیادی در این زمینه وارد شده است.

از سوی دیگر در دعاهای روزهای ماه رمضان که راوی آنها ابن عباس از رسول اکرم(ص) است، میبینیم تنها در دعای روز بیست و هفتم این گونه آمده است: اللهم ارزقنی فیه فضل لیله القدر... این جمله نشان میدهد که رسول اکرم(ص) توجه خاصی به این شب داشته اند.

***

برخی از فرقه های اهل تسنن نیز به گونه ای دیگر موجب تفرقه و دشمنی و کینه ورزی میان شیعه و سنی شده اند:

مثلاً برخی علمای وهابی بر چه مبنایی فتوای مهدورالدم بودن شیعیان را صادرمیکنند و فتوای بزرگان اهل تسنن همچون شیخ محمد شلتوت را نادیده میگیرند و موجب میشوند تا شماری افراد نادان با  فتوای آنان گمراه شده و به روشهای انتحاری پیرو جوان و کوچک و بزرگ شیعیان را در مکانها شلوغ بکشند؟ حتا اگر کسی مشرک باشد قرآن دستور قتل او را صادر نکرده؛ بلکه آتش جهنم را به او وعده داده است. شما چگونه دستور قتل عام را برای شیعیانی که عقایدی مخالف شما دارند صادر میکنید؟

سیاست استعماری انگلیس طی دویست تا سیصد سال گذشته همواره در پی عملی کردن این شعار بوده است: تفرقه بیانداز و حکومت کن!(تفرقوا تسیدوا). قرآن کریم که در بسیاری موارد آینده را پیشبینی کرده است در این زمینه هزار سال پیش از آغاز سیاست انگلیس مسلمانان را رهنمون شده است:

واعتصموا بحبل الله جمیعا ولا تفرقوا

همگی به ریسمان یگانه الهی چنگ زنید و پراکنده مشوید!

این رهنمود الهی که وحدت امت اسلامی را توصیه میکند، ما را به معنای توحید که پایه و مایه اسلام است ره مینمایاند. توحید به معنای یکی کردن هدفها- نیتها و کردارها و همه برای رسیدن به اوست. اویی که همه از اوییم و به سوی او بازمیگردیم. اگر معتقد به توحید و پیرو ابراهیم خلیل آن منادی توحید الهی و وحدت جوامع الهی، حتا بدون توجه به نوع دین آنها هستیم، باید که با او همنوا شویم، از  دلبستگیهای نفسانی، خودبینی و خودپسندی ببریم و بگوییم:

ان صلوتی و نسکی و محیای و مماتی لله رب العالمین

یعنی همه چیزم برای اوست

جز به فرمان قرآن او از خود حکمی صادر نکنم

و به سلیقه خود کتابی تنظیم نکنم

آنگاه که از ریسمان الهی دور شدیم، یقیناً از خداوند و راه و روش او دور شده ایم که این خلاف سنن الهی و هدفمندی آفرینش است. وحدت سنت الهی است و تفرقه مخالفتی عیان با سنت الهی، و روشی است که خودخواهی و خودبینی منشأ آن است و نه خداوندگار. وحدت راه است و تفرقه بیراهه! وحدت مایه انسجام و هدایت یافتگی جامعه است؛ و تفرقه موجب از هم گسستگی و گسیختگی جامعه و امت اسلامی و مانعی بر سر راه رشد و تعالی انسان است!

انسان باید تا چه اندازه از فرهنگ و هدایت الهی دور باشد تا راه راست وحدت را واگذارد و به کجراهه و بیراهه تفرقه پاگذارد!

وصیت منادی وحدت جامعه مسلمانان علی علیه السلام که بیست و پنج سال برای وحدت جامعه مسلمین سکوت اختیار کرد این است که : الله الله یا عبادالله اوصیکم بتقوی الله و نظم امرکم

ای بندگان خدا! شما را سفارش اکید میکنم که پرهیزگار باشید(از خودپسندیها و خودمحوریها دوری گزینید) و در کارهایتان نظم را رعایت کنید.

ولی آیا تقوی بدون انگیزه ای برای وحدت امت مسلمان امکانپدیر است؟ آیا انسان میتواند با خوی تفرقه انگیز متقی شود و متقی بماند!؟ و آیا با تفرقه و پراکندگی میتوان نظم جامعه را برقرارساخت؟

نتیجه آنکه:

وحدت رکن رکین جامعه ها و امت اسلامی است و تضمین کننده بقاء و پایداری آن است و به همین دلیل هر دشمنی برای چیره شدن بر جامعه ای در آغاز میان مردم آن جامعه تخم نفاق و جدایی میپراکند تا با از میان رفتن پیوندهای همبستگی آن جامعه بتوانند زمینه های فروریختگی- از همگسیختگی و نابودی آن جامعه را فراهم آورند.

پس شایسته آن است با قرآن همنوا شویم و آوای وحدت واقعی! سردهیم و به این آیت الهی چنگ زنیم: واعتصموا بحبل الله جمیعا ولا تفرقوا... صدق الله العلی العظیم

نگارش اول: سال 1367

نگارش دوم- تایپ و انتشار: رمضان -1435تیرماه 1393)

احمد شماع زاده