‹اوتاد› در قرآن

‹اوتاد› در قرآن

و فرعون ذوالاوتاد (ص: 12)

و فرعون ذی‌الاوتاد (فجر: 10)

الم نجعل‌الارض مهاداً و الجبال اوتاداً(نبأ: 6 و 7)

همان گونه که دیده می‌شود، در قرآن سه بار از اوتاد یادشده، که در ترجمه ها هریک را به گونه‌ای ترجمه کرده اند: ‹قدرت›، ‹قدرت و سپاه›، ‹عماد و نگهبان› و ‹میخ›

برای درک درست این واژة قرآنی به المنجد بازمی‌گردیم:

فعل: وتّد رجله فی‌الارض ای ثبّتها

       ترجمه: ثابت نگاه‌داشت پایش را در زمین یا ثابت‌قدم ماند.

اسم: ما رزّ فی‌الحائط او الارض  

       ترجمه: آنچه که در دیوار یا زمین فرومی‌رود.

       اوتادالارض: جبالها. اوتاد الفم: اسنانها  

       ترجمه: اوتاد زمین کوهها هستند. اوتاد دهان دندان‌ها هستند.

        الهنیّه‌النّاشره فی مقدّم الاذن کالثّلول

       ترجمه: بلندی برامده در جلو گوش، مانند زگیل

با بهره‌برداری از المنجد، ‹وتد› (‹اوتاد› جمع) به چیزی می‌گویند که دارای این سه ویژگی باشد:

1 ـ موجب استحکام و پیوند شود،‌ همچون ‹بست› و ‹میخ›.

2 ـ نسبت به پیرامونش برامده، برجسته، و ریشه در چیزی داشته‌باشد.

3 ـ شکلش مانند هرم یا کوهان شتر باشد. چنانکه زگیل و برجستگی جلو گوش نیز چنین‌اند.

قرآن کریم هر سه ویژگی را در این آیه آورده: والجبال اوتاداً و کوهها را اوتاد قرارداد.

پرسش اول: آیا ماهیت وجودی کوه‌ها دارای این سه ویژگی هست؟ یقیناً چنین است.

پرسش دوم: ‹فرعون دارای اوتاد› یعنی چه؟  مگر او کوه یا چیزی شبیه به کوه داشته که قرآن کریم با این ویژگی منحصر به فرد از او یادکرده؟

پاسخ: آری هرم‌های سه‌گانه مصر که همانند کوه و با همان ویژگیها هستند.

اگر بگوییم معنای اوتاد، سپاه یا قدرت است، درست نیست. زیرا بسیاری از جبّاران تاریخ سپاهیانی پرتوان‌تر از او داشته‌اند. می‌توان گفت او جزء جبّاران و لشگرکشان تاریخ نبوده بلکه مرد منصفی بوده که خداوند به حضرت موسی گفت با او به‌نرمی سخن بگو و او را دعوت به یکتاپرستی کن. اینها نشانة یک جبّار نیست. قرآن او را طغیانگر نسبت به خدا و فرعون و هامان و سپاهیانشان را تنها خطاکار(خاطئین) خوانده و نه ‹جبارین›. نزدیک بود خداوند او را ببخشاید، تنها کمی دیر استغفارکرد.

فروردین 94- احمد شماع زاده