معجزه نجات بدن فرعون در قرآن

معجزه نجات بدن فرعون در قرآن

ویرایش، نقد و آماده سازی:

احمد شمّاع زاده

فَالْیَوْمَ نُنَجِّیکَ بِبَدَنِکَ لِتَکُونَ لِمَنْ خَلْفَکَ آیَةً وَ إِنَّ کَثیراً مِنَ النَّاسِ عَنْ آیاتِنا لَغافِلُون

ترجمه: از این پس، بدنت را نجات می‌دهیم تا معجزه ای برای آیندگان باشد، همانا که بسیاری از مردم از معجزات ما بسی غافل اند.» (یونس: 92)

یاداوریها:

یک- آنچه که در پی میآید، برگرفته ای از کتاب قرآن، علم، اعجاز تالیف آقای رضا افضلی، و نقد نگارنده بر آن است.

دو- برای فهم بهتر این مبحث که یکی از معجزات قرآنی است، و تکمیل آگاهیهای خود در این زمینه، سفارش می‌شود پژوهش فرعون دموکرات و آزاده یا آزادی و دموکراسی در قرآن و نیز موریس بوکای و قرآن را با نشانیهای زیر مورد بررسی و مطالعه قراردهید:

• فرعون دموکرات و آزاده!: https://www.academia.edu/9260575

• موریس بوکای و قرآن: https://www.academia.edu/34252884

(برای یافتن این مقاله ها در نت، لازم است لینک را بدون عنوان کپی پیست کنید.)

سه- نقد نگارنده بر این نوشته، در پرانتزها و با رنگ زرشکی آمده است.

***

بر اساس شواهد تاریخی (و قرآنی)، فرعون مصر ادعای خدایی داشت و حضرت موسی ع را تهدید می‌کرد. (فرعون موسی را تهدید نمیکرد؛ بلکه موسی او را به خداپرستی دعوت، و رهایی قوم خود را از او درخواست میکرد.) این وضعیت همچنان ادامه داشت تا زمانی که موسی ع و قوم بنی اسرائیل به امر خداوند تصمیم به مهاجرت و خروج از مصر گرفتند. اما این پایان کار نبود؛ فرعون به همراه سپاهیانش به تعقیب آن حضرت و یارانش پرداختند و در نزدیکی دریا (دریا نه، بلکه رود پرآب نیل) به موسی ع و قوم بنی اسرائیل ‌رسیده، به گمان خود، موسی ع و یارانش را در چنگ خود می‌بینند غافل از اینکه خداوند حافظ قوم بنی اسرائیل است. (روایت نادرستی است؛ زیرا روایت قرآن چنین است: هنگامی که فرعون حکومت خود را در سراشیبی سقوط یافت، قصدکرد موسی و یارانش را از میان بردارد؛ ولی خداوند موضوع را به موسی وحی کرد و گفت که باید شبانگاهان بگریزد، و وی چنین کرد؛ ولی مورد تعقیب فرعون و سپاهیانش قرارگرفت و مهاجرتی در کار نبود.)

به امر خداوند موسی ع عصایش را به دریا می‌زند و در مقابل حیرت همگان آب دریا از دو طرف به کنار رفته، مسیری در وسط دریا ایجاد می‌شود. حضرت موسی ع به همراه قوم خود از دریا می‌گذرند. فرعون و یارانش هم در طمع به چنگ انداختن قوم بنی‌اسرائیل وارد این مسیر می‌شوند اما به امر خداوند موج‌های دریا به جای اول خود برمی‌گردند و فرعون و تمام سپاهیانش در تلاطم دریا غرق شده و به هلاکت می‌رسند. به گفته قرآن فرعون به هنگام غرق شدن، وقتی مرگ را جلوی چشمان خود می‌بیند اظهار توبه می‌کند اما این توبه قابل قبول خداوند نیست.

خداوند در قرآن می‌فرماید: «ما بنی‌اسرائیل را از دریا گذراندیم (آن‌گاه) فرعون و سپاهش به قصد ظلم و تعدی آنها را تعقیب کردند. چون هنگام غرق او فرا رسید (آن زمان از کردار زشت خود پشیمان شد و) گفت: اینک ایمان آوردم (و شهادت میدهم) که حقا هیچ خدایی جز آن کسی که بنی‌اسرائیل به او ایمان آوردند، نیست و من هم تسلیم (فرمان او) هستم»^[1]

قرآن می‌فرماید: «(به او در آن حال خطاب شد:) آیا اکنون (باید ایمان بیاوری) در صورتی که پیش از این (عمری در کفر زیستی و) نافرمانی می‌کردی و از مردم بدکار بودی؟!»^[2].

نکته قابل تأمل در آیه بعدی سوره یونس است. آیه‌ای که در آن خدا برای عبرت دیگران خبر از سالم ماندن جسد فرعون می‌دهد:

«(پس ما) امروز بدنت را به ساحل نجات می‌رسانیم تا برای کسانی که از پی تو می‌آیند، عبرتی باشد، (با‌آنکه) بسیاری از مردم از آیات (قدرت) ما غافل هستند»^[3].

نص قرآن به طریق خیلی روشن اعلام می‌کند که جسد فرعون نجات داده خواهد شد و این مطلب اصلی بحث ماست.

در مورد فرعون معاصر با حضرت موسی ع نظرات متفاوتی وجود دارد؛ اما اکثر قریب به اتفاق بررسی‌ها حاکی از آن است که حضرت موسی ع در زمان رامسِس دوم ^[4]به دنیا آمده است. برخی بر این باورند که رامسس دوم، همان فرعونی که موسی ع را بزرگ کرد، فرعون زمان قیام حضرت موسی ع نیز هست.(بگویید قرآن نه برخی. برخی مهم نیست؛ ولی قرآن اگر به نکته‌ای اشاره‌ای هم بکند، مهم است. اگر کسانی غیر از این را بگویند، یا از روایت قرآن آگاهی ندارند و یا مغرض اند؛ زیرا در مناظره‌ای که فرعون با موسی دارد، از او میپرسد: آیا ما تو را در دامان خود نپروراندیم؟ این پرسش این معنی را میرساند که فرعون همان فرعون است.) اما شواهد و قرائن و اسناد موثق نشان‌دهنده آن است که حضرت موسی ع در زمان دو فرعون بوده است. (در زمان دو فرعون بودن، چه ربطی یه این دارد که فرعونی که او را بزرگ کرده همان فرعونی نیست که با او به مجادله مینشیند؟!! مسلم است که پس از غرق شدن فرعون، پادشاهی فراعنه به پایان نمیرسد و فرعونی دیگر بر سر کار میآید، و اصولاً حضرت موسی برای براندازی فراعنه مبعوث نشده بوده؛ بلکه برای جلوگیری از ادعای خدایی آن فرعون مبعوث شده و پادشاهی فراعنه در زمان پیامبری موسی و پس از موسی نیز ادامه داشته است.) او در زمان رامسس دوم به دنیا می‌آید. رامسس دوم هنگام اقامت موسی ع در شهر مدین بعد از شصت و هفت سال سلطنت می‌میرد و جای او پسرش مرنپتاح^[5] پادشاه مصر می‌شود. (طبق آیات قرآن، موسی در جوانی- مثلاً 20 سالگی- به دلیل کشتن قبطی فرار میکند و به مدین میرسد و طبق قراری که با شعیب پیامبر میگذارد، پس از هشت تا ده سال کارکردن برای او، دخترش را به همسری میگیرد. پس از اتمام این دوران، او با همسرش و احتمالاً برادرش هارون روانه مصر میشود. این داستان قرآن است. چگونه و چه موقع 67 سال تمام می‌شود و به فرعون دوم میرسد؟!!! دست بالا را بگیریم زمان فرار موسی از مصر و زمان بازگشتش به مصر، 20 سال هم نمیشود.) مرنپتاح همان فرعونی است که در زمان قیام حضرت موسی ع در دریا غرق می‌شود و خداوند متعال خبر از سالم ماندن جسم او می‌دهد.

مهم این نیست که نام و نشان فرعون چه بوده، مهم این است که بدانیم از زمان فرار تا زمان بازگشت و پس از آن، حضرت موسی با یک فرعون طرف بحث و مجادله و تعقیب و گریز بوده و نه دو فرعون. با توجه به چهل و پنج آیه از سوره قصص متوجه می‌شویم که فرعونی که خواب دید و موجب شد فرمان دهد کودکانی که در فلان روز به دنیا میآیند را بکشند، و فرعونی که موسی را بزرگ کرد، و فرعونی که با موسی مجادله و مشاجره کرد و ساحران را فراخواند و فرعونی که در رود نیل غرق شد و فرعونی که خداوند گفت جسدت را نجات میدهیم، یک فرعون بوده است.

کوتاه سخن آنکه پس از غرق شدن فرعون و سپاهیانش، آن‌گونه نبوده که قوم او هم از میان رفته باشند و یا به دین موسی درآمده باشند، بلکه پس از مرگ وی، فرعون دیگری جانشین وی شده است؛ یا فرزند وی و یا کس دیگری. از سوی دیگر حضرت موسی هنگامی که فرعون غرق شد، کمتر از چهل سال داشته و همه میدانند که وی عمری نسبتاً طولانی داشته است؛ مثلاً هشتاد نود ساله بوده که فوت کرده؛ پس بعید به نظر نمیرسد که حضرت موسی در دور بعدی زندگی خود، با فرعون دیگری نیز زیسته باشد.

به هر حال در اواخر قرن نوزدهم تمام فراعنه‌ای که انسان در عصر جدید درست یا نادرست گمان کرده‌اند که ارتباطی با قیام داشته‌اند، در گور‌های «دره پادشاهان» در «طیوه (تب)» کشف میشوند. لیکن، در آن عصر، نسبت به این امر کاملاً جاهل بودند و فقط در پایان قرن نوزدهم بود که آن‌ها را کشف کردند.

همان‌طور که قرآن خبر داده بود به امر الهی جسد غرق شده فرعون به ساحل نجات می‌رسد و توسط افرادی مومیایی می‌شود. امروزه او در تالار «اجساد مومیایی شده پادشاهان» موزه مصر قاهره در معرض دید تماشاگران قرار دارد.

جسد مومیایی شده مرنپتاح، پسر رامسس دوم، در سال 1898 توسط لوره^[7] در دره پادشاهان ^[8]در طیوه (تب) کشف شد و از آنجا به قاهره منتقل گردید. الیوت اسمیت^[9] در 8 ژولای 1907 نوارک‌ها را از روی او باز می‌کند و در کتابش «اجساد مومیایی شده پادشاهان» تشریفات این عمل و بررسی جسد را شرح می‌دهد. حالت محفوظ‌ماندگی جسد مومیایی شده با وجود ضایعاتی در چند نقطه در آن موقع رضایتبخش بود.

دکتر موریس بوکای^[10] در کتاب خود می‌آورد: در ژوئن 1975 مقامات عالیه‌ مصر لطف کرده به من اجازه دادند قسمت‌هایی از جسد فرعون را که تا آن موقع پوشیده بود معاینه نمایم و عکس‌هایی از آن بگیرم. هنگامی که حالت کنونی با وضع بیش از شصت سال پیشتر جسد مومیایی شده مقایسه گردید؛ آشکارا نمایان شد که ضایعاتی رخ داده و تکه‌هایی از بین رفته‌اند.

بافت‌های مومیایی شده به مقدار زیادی در بعضی قسمت‌ها به دست انسان‌ها و در برخی دیگر به دلیل فرسودگی در اثر گذشت زمان آسیب دیده‌اند. این ضایعه طبیعی کاملاً از طریق تغییر شرایط نگه‌داری (اجساد مومیایی شده) توجیه شده است، از زمانی که انسان‌ها در پایان قرن نوزدهم جسد مومیایی شده را در گور مقبره‌ی طیوه (تب) که از بیش از سه هزار سال پیش در آنجا آرمیده بود کشف کردند. آنچه می‌توند از هم‌اکنون از این بررسی بیرون کشیده شود مشاهده‌ی ضایعات استخوانی متعدد است، یا از بین‌رفتگی‌های مهم ماده که پاره‌ای می‌توانسته کُشنده باشد، بی‌آنکه تأیید وقوع برخی از بین‌رفتگی‌ها پیش یا پس از مرگ فرعون ممکن باشد. طبق قصص کتب مقدس آنچه بیشتر نزدیک به حقیقت به نظر می‌رسد این است که فرعون یا در اثر غرق شدن یا در اثر اختلالات شدید ناشی از زخم‌ها و جراحات وارده پیش از فرو رفتن در دریا، یا در اثر هر دو در یک زمان مرده است.

یکی از آرزوهای انسان این است که سعی می‌کند شاهدان تاریخش را حفظ نماید، اما در اینجا صحبت از چیز برتری می‌باشد که عبارت است از تجسم آن ‌کسی که موسی را شناخت، برابر درخواست‌هایش مقاومت کرد، او را در فرارش تعقیب کرد و در آنجا جان باخت، جسدش به اراده‌ خداوند از نابودی نجات یافت و برای مردمان همان‌طور که در قرآن مکتوب است علامتی شد در بدن مومیایی شده‌.

دکتر موریس بوکای در ادامه در کتاب خود می‌آورد:

«چه تصویر و تفسیر مستدل و عالی از آیات قرآنی مربوط به بدن فرعون، در تالار اجساد مومیایی شده‌ پادشاهان موزه‌ مصر قاهره قرار داده‌ شده است! در مقابل کسی که در داده‌های اکتشافات جدید، دلایل صدق و حقانیت کتب مقدس را جستجو می‌کند».^[11]

مطمئناً 1400 سال پیش حضرت محمد ص نمی‌توانسته بدون وحی الهی خبر از جسد سالم فرعون داده باشد. فرعونی که در دریا غرق شده ولی جسد سالم او در اواخر قرن 19 یعنی قرن‌ها بعد از خبر قرآن، کشف می‌شود.

پی نوشتها:

[1]. یونس/ 90.

[2]. یونس/ 91.

[3]. یونس/ 92.

[4]. RamessesII.

[5]. (Merneptah or Merenptah).

[6]. در کتاب مقایسه‌ای میان تورات، انجیل، قرآن و علم در بخش خروج موسی ع دکتر موریس بوکای مؤلف کتاب، به‌ صورت مفصل و تشریحی به نظرات مختلف در مورد فرعون زمان حضرت موسی پرداخته است. با اینکه تمام اجساد که گمان برده شده فرعون دوران حضرت موسی ع است به‌ صورت دسته‌جمعی یافت می‌شود اما دکتر بوکای با اسناد موثق نتیجه بر این می‌گذارد که فرعون زمان خروج حضرت موسی، مرنپتاح است.

[7]. Victor Loret

[8]. Valley of the Kings

[9]. Dr. G. Elliott Smith

[10]. Dr. Maurice Bucaille

[11]. مقایسه‌ای میان تورات، انجیل، قرآن و علم/ ص294، با تلخیص.