دکتر ناصر انقطاع، جامعه شناس و تاریخ پژوه

دکتر ناصر انقطاع

جامعه شناس و تاریخ پژوه

احمد شمّاع زاده

موسسه بنجامین فرانکلین آمریکا که قدیمی ترین برنامه برای اعطای جوایز مربوط به علم و فناوری در ایالات متحده است، شب گذشته هشتم اردیبهشت ماه، یکی از ۸ مدال علمی خود را که هر سال به برترین پژوهشگران رشته‌های مختلف علمی اعطا می‌کند، به دکتر نادر انقطاع، فیزیکدان ایرانی-آمریکایی و از پیشگامان فناوری نانو اعطا کرد.

عکس و توضیح بالا را که در تویتر دیدم، پس از لایک، در بخش Reply نوشتم: ولی سالهاست که از آقای ناصر انقطاع بیخبرم. سپس به خود گفتم چرا نام او را سرچ نمی‌کنی تا بدانی کجا است و چرا از او خبری نیست. سرچ کردم و متن ویکیپدیا را برای معرفی به دوستان برگزیدم.

ناصر انقطاع نویسنده، فعال سیاسی، پژوهشگر و مورخ ایرانی و مجری برنامه‌های تلویزیونی، در روز پنجشنبه، یکم ژوئیه ۲۰۲۱ (۱۰ تیر ۱۴۰۰ هجری خورشیدی) در لس‌آنجلس درگذشت.

فعّالّیّتهای مطبوعاتی پیش از انقلاب

وی در تهران زاده شد. کمتر از چهارده سال سن داشت که نخستین نوشته اش در روزنامهٔ «یو یو» به مدیریت عماد عصّار به چاپ رسید. پس از شهریور ۱۳۲۰، در روزنامه‌ها و هفته نامه‌های آرزو، عدل، فانوس، و صبا مطالبی طنز آمیز و سیاسی نوشت. همچنین کاریکاتورها و جدولهایی می‌کشید و طرح می‌کرد.

در سالهای ۲۸ تا ۳۲ به هنگام جنبش ملی شدن نفت، در صف ملّی گرایان، در دانشگاه (دانشکدهٔ حقوق)، با همکاری دوستانش روزنامه‌ای را بنام «پرچمدار» منتشر کرد که این روزنامه تا مرداد ۱۳۳۲ چاپ و پخش می‌شد. آنگاه به کارهای پژوهشی در زمینه زبان پارسی و ریشه یابی واژه‌ها، و بررسی تاریخ ایران بگونه ای ژرف پرداخت و ضمن کارهای اداری، نوشته‌های خود را در روزنامه‌های کیهان، اطلاعات، رستاخیز و تربیت بدنی به چاپ می‌رساند. همین نوشته‌ها انگیزه آن شد که از سوی فرهنگستان زبان و ادب ایران برای همکاری با این مرکز بزرگ پژوهشی فراخوانده، و به گروه واژه گزینی برای کتاب‌های درسی پذیرفته شد.

فعّالّیّتهای مطبوعاتی و سیاسی پس از انقلاب

ناصر انقطاع در اول انقلاب همراه با انقلابیون فعالیت کرده و در انتخابات خبرگان قانون اساسی نیز به عنوان نامزد انتخاباتی شرکت کرد که نتوانست آرای کافی برای ورود به مجلس را به دست آورد.

وی سپس به نوشتن مقاله‌های سیاسی و میهنی پرداخت و سر دبیر هفته نامه سپید و سیاه شد. پس از چهار شماره این هفته نامه توقیف شد. سپس سردبیر بامشاد شد؛ که آن هم پس از انتشار تنها یک شماره، به این علت که بر پشت جلد نقاشی شیری را کشیده بود که مرده‌است و شمشیرش شکسته و خورشید در حال فرورفتن است، و زیر آن نوشته بود «مرگ شیر، شکست شمشیر، غروب خورشید. براستی به کجا می‌رویم» این نشریه نیز توقیف شد.

پس از آن، سر مقاله‌ای در هفته نامهٔ جوانان نوشت، که سبب توقیف آن هفته نامه نیز شد.

پس از این رخداد چاره‌ای اندیشید و با تنی چند از دوستانش، دست به انتشار شب‌نامه‌ای به نام «پیروزی» زد که آن نیز پس از انتشار دو شماره «لو» رفت.

پس از گریز از ایران و شش ماه سرگردانی در پاکستان و ترکیه و ایتالیا، سرانجام از کشور آمریکا روادید پناهندگی سیاسی گرفت و در فوریه ۱۹۸۶ به آمریکا رفت. در لوس آنجلس، نخست با منصور انوری و نشریه «پیام ایران» همکاری کرد و سپس در فوریه ۱۹۸۷ یکی از بنیادگذاران روزنامه «صبح ایران» شد؛ که نخستین روزنامه پارسی‌زبان در بیرون از مرزها بود و بمدت ده سال، سردبیری این رسانه را به بر عهده داشت.

در همان سالها انجمنی به نام «انجمن پاسداری از زبان و فر هنگ پارسی» را بنیان نهاد، و مدت چهار سال دبیر این انجمن، و سردبیر فصلنامه «پارسی نامه» بود. مدت دو سال نیز سردبیر هفته نامه ایرانشهر در لوس آنجلس بود.

فعّالّیّت‌های رادیو تلویزیونی در ایران و آمریکا

وی با رادیوهای تهران، لوس آنجلس، فرهنگی ایرانیان، صدای ملی ایران، و تلویزیونهای سیمای ایران و ایران سیما همکاری داشته‌است. همچنین برنامه‌های فرهنگی، تاریخی و سیاسی را در تلویزیون ملی ایران (NITV) اجرا کرده‌است. همچنین برنامه‌های «درگذرگاه تاریخ»، «در پهنه بیکران زبان فارسی»، و «ببینیم، بیندیشیم، بدانیم» او از تلویزیون پارس پخش می‌شد.

مصاحبه‌هایی که با وی در اواخر عمرش پیرامون تاریخ و فرهنگ ایران انجام شده، در یوتیوب وجود دارد، و با جست‌و‌جوی عنوان دکتر ناصر انقطاع قابل دیدن است.

ناصر انقطاع
زادهٔ	(۱۳۱۰) تهران، ایران
درگذشت	۱۰تیر ۱۴۰۰ لس آنجلس
محل زندگی	ایالات متحده آمریکا
ملّیّت	ایرانی
خویشاوندان	نادر انقطاع (برادر)

اردی‌بهشت 1402

تهیّه، تدوین و ویرایش فنّی: احمد شمّاع زاده