اعجاز ساماندهی کیهان

اعجاز ساماندهی کیهان

احمد شمّاع زاده

اگر معاندان قرآن، فهمیده بودند و می‌دانستند که قرآن مدّعی آن شده که در آغاز، زمین آفریده شده و سپس کل کیهان شکل گرفته است، این ادعای قرآن را متناقض دانش و عقل قلمداد میکردند و خرده گیریها و نقدها بر آن می‌نوشتند؛ و برخی از مسلمانان قرآن خوان نیز اگر می‌فهمیدند که چه می‌خوانند، و موضوع این آیات چیست، آنان نیز اگر نه آشکارا، دست کم در دل خود تهمتی بر قرآن وارد می‌کردند:

هُوَ الَّذِی خَلَقَ لَکُمْ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا ثُمَّ اسْتَوَىٰ إِلَى السَّمَاءِ فَسَوَّیهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ ۚ وَهُوَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ

او خدایی است که آنچه را که در زمین است برای شما آفرید، سپس به آسمانها پرداخت؛ پس آن‌ها را سروسامان داد و به شکل هفت آسمان دراورد؛ و او به هر چیزی بسیار آگاه است. (بقره: 29)

این آیه تأکیدی است از سوی خداوند بر آیات نهم تا دوازدهم سوره فصلّت:

قل ائنّکم لتکفرون بالّذی خلق‌الارض فی یومین و تجعلون به انداداً ذلک رب‌ّالعالمین(9) و جعل فیها رواسی من فوقها و بارک فیها و قدّر فیها اقواتها فی اربعة ایّام سواءً للسّائلین(10) ثم‌ّاستوی الی‌السّماء و هی دخان فقال لها و للارض ائتیا طوعاً او کرهاً قالتا اتینا طائعین(11) فقضیهنّ سبع سمواتٍ فی یومین...

ترجمه: بگو آیا شما به کسی که زمین را در دو دوره (مرحله) آفرید،‌ همانا کفرمی‌ورزید و برای او شریک‌ قرار می‌دهید؟ او پروردگار جهانیان است. و قرارداد در آن از بالای آن، کوه‌ها را و برکت‌داد در آن، و منابع آن را در آن قرارداد در چهار دوره که برای پرسشگران یکسان است. سپس به آسمان پرداخت؛ و آن حالت گازی داشت. پس به آسمان و زمین گفت خواه‌ ناخواه فرا آیید؛ آن دو گفتند با میل و رغبت فراآمدیم. پس تمام‌کرد هفت آسمان را در دو دوره...

خداوند در این آیات تأکید می‌کند که اول زمین را آفریدیم و سپس به آسمان پرداختیم. یعنی شکلگیری کیهان در هفت آسمان، پس از آفرینش و شکلگیری زمین صورت گیرفته است.

در آغاز زمین، و پیشنیاز آن، منظومه خورشیدی ایجاد و ساماندهی شده اند. سپس به آسمان پرداخته شده است. یعنی در این مرحله، آسمان یا جهان ناپیدا و ناپایدار، به صورت دخان یا گازی شکل (انرژتیک) و زمین، یعنی جهان پیدای مادّی (ماتریال) وجود داشته اند؛ و با فرمان الهی گردهم آمده‌اند؛ تا خداوند آنها را در دو مرحله به صورت آسمان-زمینهای هفتگانه سازمان دهد.

اگر در این دو آیه دقت شود، متوجّه می‌شویم که خداوند نگفته‌ دیگر کهکشانها را آفریده؛ یعنی اینکه مواد آنها که گازی شکل بوده وجودداشته و خداوند کهکشان‌های بعدی را از آن مواد ایجاد کرده، سپس با توجه به کهکشان‌های تازه و کهکشان‌ راه شیری، همه را یکجا و به شکل هفت طبقه سروسامان‌ داده و آنها را در یک سیستم کلی و جامع که همان حلزون کیهانی با هفت لایه باشد گرد‌آورده‌است.

همین موضوع، به زبان کیهانشناسی

«به‌تدریج نظم و ترتیب بر جهان حاکم‌شد. درست مثل قطره‌های آب که از تراکم ابر حاوی بخار تشکیل‌ می‌شود، ذرات آشنای مواد، همانند الکترون‌ها و پروتون‌های با تراکم، از تابش جدا شدند. امواج صوتی در این مخلوط بی‌شکل جاری شدند و کم‌کم به آن شکل دادند.

ماده به تدریج کنترل کیهان را از دست تابش خارج و پیروزی نهایی‌اش را مسلم ساخت و خود را از چنگ تابش رهاساخت. هم‌اکنون با انجام رصدهای بسیار دقیق تابش‌های باقی‌مانده، این دوران و پایان شگفت‌آور آن مورد کاوش قرارگرفته‌است.»

«… به‌ زبان کیهان‌شناسی گفته‌می‌شود جهانی را که ما امروز به این صورت می‌شناسیم (مجموعه‌ای از اجرام که توسط گستره بسیار وسیعی از فضا از یکدیگر جداشده‌اند.) از تحولات نسبتاً جدید محسوب می‌شود. اخیراً از این گونه آرایش‌ها به‌گونه‌ای روشمند، نقشه‌برداری شده‌است. مادّه از چندین میلیارد سال پیش تسلط خود را بر شتاب کیهانی ازدست‌داده‌است.»

(روزنامه شرق: 29 /2/ 83)

این متن علمی مربوط است به سال 1383 یعنی 19 سال پیش و ممکن است نویسنده متن اصلی آن را دست کم یک سال پیش از آن تهیه و تنظیم کرده باشد؛ ولی اکنون یعنی پس از 20 سال، کیهانشناسان با پرده برداریهای تلسکوپ جیمز وب، بی‌آنکه بدانند پیشینیانشان به این موضوع مهم دست یافته بودند، بر این موضوع آگاهی یافته و بسیاری پرسشها برایشان پیش آمده است.

این پژوهش را می‌توانید در لینک زیر ببینید:

https://www.academia.edu/107731958/The_Story_of_Our_Universe

مقاله دیگری نیز به این موضوع پرداخته است:

«به‌زودی آشکارشد که عالم می‌تواند با اخترشناسان و نیز نظریه‌پردازان بازی کند. نخستین‌ اندازه‌گیری‌های سرعت انبساط کیهان، این معنا را می‌رساند که کیهان تنها چندمیلیارد سال پیش به‌ وجود آمده، که بدین‌ ترتیب حتّا از کره زمین هم جوان‌تر می‌نماید…» (روزنامه شرق: 17/1/84)

روشنگری:

- از این نظر که کیهان می‌تواند کیهانشناسان را بازی دهد، کاملاً درست است و هنوز نیز دارد آنان را بازی می‌دهد؛ زیرا هنوز بسیار مانده تا به کیهانشناسانی واقعی تبدیل شوند؛ و تنها راهش این است که در برابر کیهانشناسی قرآنی زانو زنند.

- در متن نقل شده بالا، نوعی سهل انگاری صورت گرفته که اگر مربوط به مترجم نباشد، بهتر بود نویسنده مقاله به جای به وجود آمده می‌نوشت به گونه کنونی شکل گرفته و ساسان یافته است، زیرا خود نیز می‌داند که کیهان به وجود آمده بود ولی هنوز کاملاً سروسامان نیافته بود.

موضوع ساماندهی و سامان گرفتن کیهان بدون توجّه به «ثم استوی علی العرش» کامل نیست.

قرآن کریم نظر دقیق، کارا و لازم خود را در آیات بسیاری با بیان ثم‌استوی‌ علی‌العرش (سپس بر عرش مستولی شد.)، اعلام‌ داشته‌ که نکتۀ بسیار مهم و گره گشایی، هم در کیهانشناسی علمی، و هم در کیهانشناسی قرآنی است:

ان ربکم‌الله‌الذی خلق‌السموات والارض فی سته ایام ثم‌استوی علی‌العرش (اعراف: 54 و یونس: 3)

همانا پروردگارتان کسی‌است که کیهان را در شش دوره آفرید سپس بر عرش چیره‌ گشت.

شرح و تفصیل این موضوع در مقاله مهبانگ در قرآن آمده‌است؛ ولی تا آنجا که ممکن است، خلاصه‌ای از آن را به‌ تناسب موضوع، در اینجا می‌آوریم:

‹ثم‌استوی‌علی‌العرش› مبین آن است که انرژی تاریک (هسته حلزون کیهانی) که منبع اصلی ساخت و ساز کیهان بود، هنگامی به زیر سلطه درامد و دربند شد که «اندازه مواد قابل گسترش» کیهان، به حد قابل‌قبولی رسیده‌بود.

از سوی دیگر دربندشدن انرژی تاریک موجب شد که «گرانش» نسبت به گذشته بیشتر شده و «شتاب گسترش» یا نیروی گریز از مرکز کاهش یابد؛ و بدین ترتیب از گسترش بی رویه کیهان جلوگیری شود!

این روند در حدود 6/7 میلیارد سال پیش کامل شده‌است؛ بدین ترتیب:

اگر کیهان 13/7 میلیارد سال(طبق محاسبه‌های تازه) عمر داشته‌باشد، پس، دوره ناپایداری پنج میلیارد سال پس از آغاز آفرینش به درازا کشیده‌؛ و اگر دوره شکل‌گیری کیهان را همان‌گونه که اصل مهبانگ بیان داشته شش میلیارد سال بدانیم، پس دوره ‹استوی علی‌العرش› یک میلیارد سال به درازا کشیده‌است:

5 میلیارد سال دوره ناپایداری کیهان و شکلگیری بخشهایی از جهان پیدا، از جمله زمین.

1 میلیارد سال دوره دربند شدن انرژی تاریک (ثم استوی علی العرش)

6 میلیارد سال دوره شکلگیری و سامان گرفتن کیهان در هفت لایه به صورت حلزون کیهانی، و:

1/7 میلیارد سال است که کیهان به طور کامل سامان یافته و شکل کنونی را به خود گرفته است.

از سویی تلاش دانشمندان ستایش‌برانگیز است و از سوی دیگر دریغ از آنکه اگر آنان از کیهانشناسی قرآنی به‌دور نبودند،‌ همان‌گونه که ملاحظه‌ شد، بسیاری از مشکلات خود را به‌سادگی رفع می‌کردند.

گرداوری از مقاله های پیشین و تدوین: اردی‌بهشت 1404

احمد شمّاع زاده