تلسکوپ جیمز وب و کارخانه ستاره سازی

تلسکوپ جیمز وب و کارخانه ستاره سازی

احمد شمّاع زاده

در برنامه روز دوازدهم ژولای ایران اینترنشنال پوشش ویژه اولین تصاویر دریافتی از جیمز وب، دکتر پاشا مجیدی پیرامون اولین تصاویر ارسالی از این تلسکوپ، درباره تصویر سوم که پحش آن هنوز همگانی نشده بود، توضیح میدهد که این تصویر مربوط است به سحابی حلقه جذبی که آینده خورشید ما را نشان میدهد، هنگامی که به غول قرمزی تبدیل شده، سپس لایه‌های خود را از دست میدهد تا به یک کوتوله سفید تبدیل شود.

وی سپس به تصویر پنجم میپردازد که مربوط است به سحابی کارینا و زمانی که خورشید ما هنوز به وجود نیامده بود. این تصویر روند شکلگیری ابرهایی را نشان میدهد که از این ابرها ستاره‌های بسیار داغی به وجود میآید. وی می افزاید به این ابرها اصطلاحاً خاستگاه ستارگان یا کارخانه ستاره سازی میگوییم.

هنگامی که یک اخترشاناس میگوید کارخانه ستاره سازی اصطلاحی در دانش کیهانشناسی است، معلوم می‌شود که در میان کیهانشناسان کاربرد دارد و در میان آنان جا افتاده است. بنابراین باید دید عبارت کارخانه ستاره سازی، اولین بار توسط چه کسی به کاربرده شده که اکنون این عنوان در دانش کیهانشناسی جا افتاده است؟

من در سال 1384 پژوهشهایی به زبان فارسی و انگلیسی و بر پایه کیهانشناسی قرآنی نوشته و منتشر کرده بودم. در بخشهایی از آن پژوهشها عنوان کارخانه ستاره سازی را به کار برده، دلایل بایستگی وجود این کارخانه را یاداور شده، و روند کار در این کارخانه کیهانی را دقیقاً شرح داده بودم. برای نوشتن آن مقاله ها، از سال 1382 کتاب‌ها و مقالات فراوانی را در زمینه کیهانشناسی خوانده بودم، ولی هیچ‌گاه با چنین عبارتی در آن‌ها برخورد نکرده بودم؛ و این موضوع مهم کهیانشناسی ابداع خود من بود.

به همین دلیل اکنون که برای اولین بار اصطلاح کارخانه ستاره سازی را در سخنان دکتر مجیدی شنیدم، شگفتزده شدم. عبارتهای کارخانه ستاره سازی و star making factory را در گوگل سرچ کردم. در میان مقاله های کیهانشناسی (این عنوان به فوتبال نیز سرایت کرده)، قدیمی ترین مقاله‌ای را که به زبان انگلیسی یافتم به سال 2012، و به زبان فارسی به سال 1387 باز میگردند.

بدین ترتیب معتقد شده ام قدیمی ترین مقاله ها از نوشته‌های من متأثر شده‌اند (مگر خلاف آن ثابت شود)؛ و این روند چند سالی ادامه یافته، به گونه‌ای که خرده خرده به موضوعی در دانش کیهانشناسی تبدیل شده است.

نمونه فارسی آن:

۱۳۸۷ مرداد ۱۳, یکشنبه

کهکشانی که مانند یک کارخانه ستاره سازی، سالانه 4000 ستاره تولید میکن ستاره ‌شناسان،‌ یک ماشین کیهانی تولید ستاره کشف کردند. کهکشانی در جهان بسیار دور که با آهنگی شگفت‌انگیز ستاره تولید می‌کند : ۴۰۰۰ ستاره در سال.

در مقایسه، کهکشان خود ما هر سال ۱۰ ستاره تولید می‌کند. این آهنگ باور نکردنی نشان می‌دهد که برای اولین بار شاهد شکل‌گیری یکی از بزرگترین کهکشان‌های بیضوی هستیم.

این کشف حاصل رصد چندین تلسکوپ در طول موج‌های مختلف است. در نور مریی، این کهکشان به خاطر فاصله‌ زیادش به صورت لکه‌های محوی دیده می‌شود.

اما مشاهده این لکه‌های محو در طول موج‌های فروسرخ و طول موج‌های زیرمیلیمتری، آن را به صورت یکی از درخشان‌ترین کهکشان‌های دوردست نشان می‌دهد. درخشندگی، قیاسی از آهنگ تولید ستاره در کهکشان است. شناخت این کهکشان با چنین خواص غیر عادی تنها با بررسی آن در تمام طیف الکترومغناطیسی امکان‌ پذ یر بود.

این کهکشان در دسته کهکشان‌های «ستاره‌زا» (starburst) قرار دارد و درخشنده‌ترین آن‌ها در جهان بسیار دور به حساب می‌آید. دلیل این درخشندگی، شمار عظیم ستاره‌های جوان در آن است ستاره شناسان در طول موج مریی، فاصله دقیق این کهکشان را اندازه گرفتند :‌ ۳/۱۲ میلیارد سال نوری. دیدن این کهکشان به معنی تماشای جهان در سن 1/3 میلیارد سال است (سن جهان 13/7 میلیارد سال برآورد شده است). اگر سن جهان را با سن یک انسان مقایسه کنیم، این کهکشان را در ۶ سالگی جهان می‌بینیم. آهنگ ستاره‌ سازی این کهکشان با استفاده از طول موج‌های رادیویی اندازه گرفته شده است: ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ ستاره در سال. با این آهنگ، کهکشان تنها ۵۰ میلیون سال زمان نیاز دارد تا به کهکشانی هم‌اندازه بزرگترین کهکشان‌هایی که امروزه می‌بینیم تبدیل شود.

منبع : ماهنامه نجوم (خلاصه شده)

***

این هم کامنتی که خود، بر نقدی که بر نظریه‌ام (مدلی مدرن برای کیهان) در یک میزگرد کیهانشناسی شده بود، نوشته‌ام؛ که تاریخ آن تأییدکننده ادعای نگارنده است:

دانشیار

علمی-(نجوم-فلسفی-فیزیک)

نظری به نظریه cph-احمد شماع زاده

با سلام خدمت سرکار خانم الهه بابایی، به اطلاع ایشان و نیز دیگر خوانندگان برسانم که نظر ایشان کاملا اشتباه است و نشان می‌دهد که مقاله را دقیق نخوانده اند؛ آنجا که چه در متن انگلیسی و چه در متن فارسی می‌گوییم با گسترش حلزون کیهانی فضا و زمان گسترش مییابد، یعنی چیزی جز خداوند جدا از حلزون کیهانی وجود ندارد. یعنی جای و گاه همه در این حلزون قرار دارند. نکته دیگر اینکه ایشان دلیل مرا صرفا برخورد کهکشان‌ها آورده اند در صورتی که دلایل محکمی ارائه شده که به هیچیک توجه نکرده اند و یکی از دلایل جانبی را انگشت گذاشته اند. من معتقدم که این نظریه در آینده ای نزدیک توسط دانشمندان تایید خواهد شد کما اینکه تاکنون به شکل زنگوله ای کیهان که حلزون ناقص است، پی برده اند.

مقاله را با تصاویر کاملتر در ایسکا دات آی آر (Iska.ir) مطالعه فرمایید. متن فارسی آن زیر عنوان شکل حلزونی کیهان نیز در این پایگاه موجود است.

+ نوشته شده در سه شنبه پانزدهم دی ۱۳۸۸ ساعت 7:9 توسط مهدی دانشیار  | نظرات

بخشهایی از پژوهشهای سازمان کیهان در قرآن، و A Modern Model for the Universe را در زیر آورده‌ام و برای فهم بهتر موضوع، خوانندگان را به مطالعه کامل آن پژوهشها که لینک آن‌ها در پایان خواهد آمد، سفارش میکنم:

نقل از مقاله سازمان کیهان در قرآن نگاشته شده در سال 1384:

در پیرامون جهان نورونیرو(ملکوت ـ مشارق)

این بخش از کیهان که بین دو بخش پیدا و پنهان قرارگرفته، طبق آیات پیشین و آیاتی که از این پس خواهدآمد، دارای ویژگی‌هایی است‌؛ بدین قرار:

1.     شمار نیروها و تحول در آنها

2.    کارخانه ستاره سازی

3.      پاسداری و نگهدارندگی

4.     ‌ناظم‌ امور کیهان

شمار نیروها و تحول در آنها

گفتنی‌است از دیدگاه قرآن، نه‌تنها جهان‌های پیدا و پنهان در تغییر و تبادل هستند، بلکه جهان میانه نیز از ثبات برخوردار نیست. در زمینه شمار نیروها و تحول در آنها، گفتار قرآن‌ چنین است:

الحمدلله فاطرالسّموات والارض جاعل‌الملئکه رسلاً اولی اجنحه مثنی و ثلاث و رباع یزید فی‌الخلق مایشاء انّ‌الله علی کل شیء قدیر(فاطر: 1)

ترجمه: سپاس خداوندی را که شکافنده آسمان‌هاوزمین (کیهان) است. قراردهنده فرشتگان است فرستادگانی که دارای بالهایی دوتایی، سه تایی و چهارتایی هستند. می‌افزاید در آفرینش آنچه را که بخواهد. همانا که خداوند بر هرچیزی تواناست.

روشنگری: بال به معنای توان و نیروست؛ چنانکه می‌گویند دو بال یا دو نیروی علم و ایمان.

از این آیه برمی‌آید که عالم ملکوت نیز جهان ثابتی نیست؛ و خداوند بر شمار فرشتگان یا نیروهای کیهانی، یا بر شمار نیروهای هر گونه‌ای از فرشتگان، و یا هردو مورد، می‌افزاید. چون خداوند همواره می‌افزاید (یزید ـ چنانکه در روز رستاخیز این چهار نیرو به هشت نیرو افزایش خواهد یافت.)، پس کیهان تنها سیرتکاملی دارد و نیستی در آن راه ندارد؛ همان‌گونه که خداوند از آن به عنوان «مشارق» یادکرده است که همه طلوع و شروق است، و نشان از افول و غروب ندارد.

کارخانه ستاره سازی

به ویژگی‌هایی که قرآن کریم در این آیات (متن آیات در اصل مقاله آمده است.) برای فرشتگان برشمرده‌است، دقت‌کنیم. این واژگان قرآنی وظایف مهم فرشتگان یا کارگزاران خداوند را برمی‌شمارد؛ نقش مهم آنان را در ساختار کیهان، و نیز در کنش‌واکنش‌ها و سازوکارهای کیهانی بیان می‌دارد؛ و عالم ملکوت یا جهان نیروها را به صورت کارخانه ستاره‌سازی، و خود فرشتگان را به عنوان کارگزاران این دستگاه با اختیارات لا‌زم، و مدیریت کافی معرفی‌می‌کند.

آیا در یک کارگاه صنعتی تمام این کنش‌واکنش‌ها صورت نمی‌گیرد؟ بویژه ‌آنکه پس از تولید بایستی توزیع نیز صورت گیرد. و چون تولید در اندازه‌های بزرگ است، پس باید با دقت و مدیریت بسنده‌ای انجام شود. اگر این‌همه توصیف‌های شگفت‌انگیز و ویژگیهای فرشتگان برای کارهای کیهانی نباشد، پس برای چیست؟ چه‌چیزهای دیگری در این کیهان وجوددارد که با این توصیف‌ها و ویژگی‌ها تا این اندازه همخوانی داشته‌باشد؟

اگر دیدگان خود را بر این ویژگی‌ها و گوشزدهای مهم ببندیم و آنها را تنها به تحولات اطراف کره زمین و زمینیان محدودکنیم (که اغلب مترجمین و مفسرین قرآن این‌گونه اند.) آیا به عقاید کلیسایی سده‌های میانه، و در زمینه کیهان‌شناسی، به جهان‌بینی پتولمی‌ (بطلمیوسی) بازگشت‌نکرده‌ایم؟

بنابراین کارکرد این کارخانه عظیم 21 درصدی کیهانی، آن است که انرژی خام را از خزائن غیب (انرژی تاریک) می‌گیرد (input)، و پس از کاستن از شدت‌وحدت این انرژی‌ها و تلطیف نسبی آنها (انزال)، و انجام کنش‌واکنش‌هایی برروی آنها (که وصف آنها گذشت)، و تبدیل‌کردن آنها به ستارگانی دیدنی، با شرایط ویژه روانه جهان پیدا می‌کند (output).

با این تعبیر بسیاردقیق، معنای این آیه، در اینجا نیز به‌خوبی کارایی خود را نشان‌می‌دهد: الاّیسجدوا لله‌الذی یخرج الخبأ فی‌اسموات والارض(نمل: 25)

یعنی آیا سجده‌ نمی‌کنند برای خداوندی که بیرون می‌آورد پنهانی را در آسمان‌هاوزمین (کیهان)؟

استدلال موضوع با توجه به یافته‌های کیهان‌شناسی

ممکن است برخی کیهانشناسان جوان بر این نظر خرده‌بگیرند و بگویند ما روند شکل‌گیری ستارگان

را می‌دانیم و به چنین موضوعی برخورد نکرده‌ایم. به این دسته از منتقدان باید گفت:

هنوز نایافته‌های فراوانی در مورد آفرینش بسیاری چیزها از جمله ستارگان وجوددارد و ما نباید

دانسته‌های علمی خود را تمام‌شده و کامل بدانیم؛‌ بلکه همواره باید در جست‌وجوی دانش یعنی

دانشجو باشیم. (اکنون جیمز وب پس از 17 سال بر عقیده من صحه گذاشت و آن را تأیید کرد!!)

نقش فرشتگان در تنظیم کار کیهان

وظیفه کارگزاران کیهانی با آماده‌سازی و تولید ستارگان و گسیل آنها به جهان پیدا به پایان نمی‌رسد، بلکه حفظ و نگهداری این ستارگان و آنچه که به آنها مربوط است، نیز برعهده این کارگزاران است.

ستارگان پس از مرگ (مانند کوتوله‌های سفید که در نهایت سیاه‌ می‌شوند) نیز به این کارخانه بازمی‌گردند تا از موادشان دوباره بهره‌برداری شود. زیرا در کیهان چیزی از بین نمی‌رود و تغییر و تحولات صرفاً جابه‌جایی مواد، انرژی، و امواج است.

در هر صورت نظم کیهان بر عهده این کارگزاران است؛ چنانکه به هنگام رستخیز و دگرگونی کلی در نظم کیهان، کارکرد حفاظتی این ناظمان از میان نرفته، بلکه دیگرگون شده، برخی بر کرانه های عرش در گردشند و برخی دیگر به همراه چهار نیروی دیگر نگهدارنده عرش خواهند بود.

برگرفته از A Modern Model for the Universe، نوشته شده در سال 1384:

Middle universe called Dark matter. Its essence is antimatter, and its quality is light and power, with these functions:

It is the coordinator and preserver between main and mini universes.

It plays the role of an active regulator with safety regulations to control the cosmic system affairs.

It is the factory of galaxy making. It takes energy over ‘main universe’ (input) and after a process of actions and reactions, sends them probably through wormholes to the visible universe (output), because the dark energy is so much powerful, that it is actually impossible to produce directly something material.

Reconstruction: dead stars like as black dwarf, comeback to this factory through black holes for reconstruction; because nothing spoiled in the system and all the changes are merely displacement and rearrangement of the energy, the matters, and the waves, etc.

لینک مصاحبه «ایران اینترنشنال» با دکتر پاشا مجیدی:

https://www.youtube.com/watch?v=Endac8vdio8

لینک پژوهشهایی که در متن از آن‌ها یادشد:

A Modern Model for the Universe: https://www.academia.edu/11750437

سازمان کیهان در قرآن: https://www.academia.edu/5676571

مدلی مدرن، برای کیهان: https://www.academia.edu/5676568

بیست و ششم تیر 1401

هفدهم ژولای 2022

احمد شمّاع زاده