مولوی، فردوسی، سعدی، و حافظ

مولوی، فردوسی، سعدی، و حافظ

پروفسوری فرانسوی، در جشن بازنشستگی اش در دانشگاه سوربن فرانسه چنین گفت :

من عمرم را وقف شناساندن ادبیات، فرهنگ و هنر ایران به جهانیان کرده‌ام؛ و برای اینکه به شما استادان و روشنفکران جهان توضیح دهم که زبان و ادب شگفنت انگیز فارسی چگونه است، چاره ای ندارم جز اینکه به مقایسه بپردازم؛ و بگویم زبان و ادب فارسی، بر چهار ستون و رکن رکین، استوار است: فردوسی، سعدی، حافظ و مولوی

فردوسی، همسنگ و همتای هومر یونانی است و بلکه برتر از اوست.

سعدی، ما را به یاد آناتول فرانس می‌اندازد؛ و داناتر از اوست.

حافظ با گوته آلمانى قابل قیاس است؛ گوته ای که خود را شاگرد حافظ و زنده به نسیمی که از جهان او به مشامش رسیده، می پندارد؛ و اما مولوی!

در جهان هیچ چهره ای را نیافتم تا بتوانم با او مقایسه اش کنم. او یگانه است و یگانه باقی خواهد ماند! او تنها شاعر نیست؛ بلکه به جامعه شناس و روانشناسی کارکشته می‌ماند که هم ذات بشر را و هم خداوند را به خوبی می‌شناسد. قدر او را بدانید و به وسیله او خود و خدا را بهتر بشناسید.

برای شناختن مولوی اگر من تا پایان عمرم هم حرفی نزنم، این شعر او همواره گویای شخصیت بی همتای اوست:

باران که شدى مپرس، این خانه کیست

سقف حرم و مسجد و میخانه یکی است

باران که شدى، پیاله ها را مشمار

جام و قدح و کاسه و پیمانه یکی است

باران! تو که از پیش خدا مى آیی

توضیح بده! عاقل و دیوانه یکی است

بر درگه او چونکه بیفتند بر خاک

شیر و شتر و پلنگ و پروانه یکی است

با سوره دل اگر خدا را خواندى

حمد و فلق و نعره مستانه یکی است

از قدرت حق هر چه گرفتند به کار،

در خلقت حق رستم و مورانه یکی است

گر درک کنى، خودت خدا را بینى

درکش نکنى، کعبه و بتخانه یکی است

توضیح ویرایشگر:

حافظ و مولوی دو عارف واصلی بوند که از راه قرآن به حق واصل شده بودند. بی همتا بودن این دو، و تمجیدی که این پروفسور درباره شناخت مولوی از اینکه هم ذات بشر را می‌شناسد و هم خدا را، نتیجه آموخته های او در مکتب هستی شناسی قرآنی است. شناختی که از راه قرآن بهره انسان شود، او را تا عرش بالا می‌برد؛ و تا خود تجربه نکنید، درستی این سخن را درک نخواهید کرد.

آماده سازی و ویرایش: احمد شمّاع زاده