علم و روش شناخت علمی

علم و روش شناخت علمی

احمد شمّاع زاده

هیچ‌گاه نباید از چیزی سخن به میان آوریم یا به آن استناد کنیم که نمی‌دانیم چیست. پس هنگامی که نه تنها از چیزی سخن می‌گوییم بلکه به آن استناد می‌کنیم و بالا تر از استناد بر آن تکیه می‌زنیم و همچون دانایانی که عمری از آنان گذشته و به رازهای هستی تا اندازه‌ای پی برده اند، لب به سخن می گشاییم، باید به آن درجه از فهم و درک هستی رسیده باشیم تا مطمئن شده باشیم از چه سخن می‌گوییم، به چه چیزی استناد می‌کنیم، و چه چیزی را تکیه گاه خود قرار داده ایم.

یک جوان در حدود بیست ساله، تا چه اندازه توانسته مطالعه کند، چقدر توانسته بیندیشد و به رازهای هستی به اندازه فهم خود پی ببرد که چنین جمله‌های را بر زبان می‌آورد و برای من بنویسد که:

«حقیقت اینست که جوانانی مثل من که واقعا به نبود چیزی به نام خدا پی بردیم دیگر نمیتوانیم خود را توجیه کنیم ما دلایل عقلی میخواستیم که امروز علم میگوید دنیا برای پیدایش به خالق نیازی نداشته و اگر هم اتفاقا خالقی هم بوده باشه هدف چیست»؟

تعریف علم:

کشف و شناخت روابط علت و معلولی، کنش واکنشها، و تأثیر و تأثرهای میان اجزای کیهان (شامل جهان ذرات و جهان ابعاد بزرگ) که خداوند در میان آن‌ها برقرار و نهادینه کرده، و به سنن الهی یا سنن طبیعی شهرت یافته‌اند، علم یا دانش نامیده می‌شود.

اگر بخواهیم این جمله را به گونه‌ای خلاصه کنیم تا فهمش برای همگان ممکن شود باید گفت:

علم یعنی سر درآوردن از کار خدا!

بدین ترتیب مشخص می‌شود، آنچه را که همه دانشمندان و اندیشه ورزان جهان از آغاز تا کنون توانسته اند زیر عنوان علم یا دانش بشری به آن دست یابند، نمی‌تواند به اندازه یک اپسیلون از آن روابطی باشد که خداوند میان اجزای کیهان قرار داده و نهادینه کرده است. تنها خود او می‌داند و بس که چقدر انبوه، کلان و عظیم است این روابط!! به همین دلیل کیهان را کامپیوتری کلان و فراگیر خوانده ایم: کیهان؛ کامپیوتری کلان و فراگیر: https://www.academia.edu/37399934

روش شناخت علمی:

نظر جالب و مبتنی بر معیارهای علمی یکی از کاربران، بر متن مناظره من و کیمیایی در برنامه تابوی رادیو فردا، در اثبات بودونبود «جن»

کارل پوپر

۲۵ ۰۹ ۱۳۹۶ ۱۳:۵۰

از نظر روش شناسی علمی که بر پایه اثبات گرایی جدید باشد، ما نمیتوانیم در باره چرایی وجود یا نبود پدیده ها بحث کنیم؛ بلکه میتوانیم مدلهایی ریاضی پیشنهاد کنیم که بتوانند پدیده مورد نظر ما را توصیف کنند و این توصیف صوری خواهد بود.

مساله دیگر موضوع شناختی علم و ویژگیهای این‌گونه موضوعهاست که میتوان آنها را در ردیف موضوعات شناخت علمی قرار داد. یک موضوع یا پدیده ای که دانش مبتنی بر اثبات گرایی جدید بتواند آنرا مورد بررسی و مطالعه قراردهد، باید این ویژگیها را داشته باشد:

1- قابل اندازه گیری باشد. یعنی بشود مدل ریاضی برای اندازه گیری ابعاد احتمالی آن طراحی یا پیشبینی کرد.

2- آزمایش پذیر باشد. یعنی افراد مختلف در مکانها و زمانهای مختلف بتوانند آن موضوع یا پدیده را بیازمایند.

3- تکرار پذیر باشد. یعنی هم از نظر خود پدیده و هم از نظر آزمایش کنندگان بتوان به تکرار دلخواه، پدیده را مورد بررسی و آزمایش قرارداد.

4 - بتوان در دستگاه آگزیوماتیک آن را بیان کرد.

بحث پیرامون پدیده هایی همچن روح، خدا، جن، و به گونه‌ای کلی تر، موضوعهایی که خارج از احساس حسهای پنجگانه ما هستند، تا زمانی که نتوان مدلی برای بررسی آنها در دستگاه آگزیوماتیک اثباتی جدید طراحی کرد و نشانه هایی تجربی برای تایید آگزیومها و تئورومها آورد، نمیتوان آن‌ها را وارد حیطه شناخت علمی کرد.

بدین ترتیب بحث پیرامون وجود یا نبود جن به دلیل اینکه نمیتواند یک یا چند مکورد از این ویژگیها را داشته باشد، در حیطه مطالعات علم اثباتی جدید نیست و آقای دکتر کیمیایی از نظر روشی نخواهند توانست ادعاهای خود را تبیین کند.

کسانی که مایلند نقد مرا بر آن برنامه رادیویی ببینند، می‌توانند مقاله زیر را ملاحظه کنند:

داستان یک فریب، و تابوی رادیوفردا: https://www.academia.edu/35498830

خرداد 1402

احمد شمّاع زاده

روش شناخت علمی

روش شناخت علمی

ویرایش و آماده سازی:

احمد شمّاع زاده

نظر جالب و مبتنی بر معیارهای علمی یکی از کاربران، بر متن مناظره من و کیمیایی در برنامه تابوی رادیو فردا، در اثبات بودونبود «جن»

کارل پوپر

۲۵ ۰۹ ۱۳۹۶ ۱۳:۵۰

از نظر روش شناسی علمی که بر پایه اثبات گرایی جدید باشد، ما نمیتوانیم در باره چرایی وجود یا نبود پدیده ها بحث کنیم؛ بلکه میتوانیم مدلهایی ریاضی پیشنهاد کنیم که بتوانند پدیده مورد نظر ما را توصیف کنند و این توصیف صوری خواهد بود.

مساله دیگر موضوع شناختی علم و ویژگیهای این‌گونه موضوعهاست که میتوان آنها را در ردیف موضوعات شناخت علمی قرار داد. یک موضوع یا پدیده ای که دانش مبتنی بر اثبات گرایی جدید بتواند آنرا مورد بررسی و مطالعه قراردهد، باید این ویژگیها را داشته باشد:

1- قابل اندازه گیری باشد. یعنی بشود مدل ریاضی برای اندازه گیری ابعاد احتمالی آن طراحی یا پیشبینی کرد.

2- آزمایش پذیر باشد. یعنی افراد مختلف در مکانها و زمانهای مختلف بتوانند آن موضوع یا پدیده را بیازمایند.

3- تکرار پذیر باشد. یعنی هم از نظر خود پدیده و هم از نظر آزمایش کنندگان بتوان به تکرار دلخواه، پدیده را مورد بررسی و آزمایش قرارداد.

4 - بتوان در دستگاه آگزیوماتیک آن را بیان کرد.

بحث پیرامون پدیده هایی همچن روح، خدا، جن، و به گونه‌ای کلی تر، موضوعهایی که خارج از احساس حسهای پنجگانه ما هستند، تا زمانی که نتوان مدلی برای بررسی آنها در دستگاه آگزیوماتیک اثباتی جدید طراحی کرد و نشانه هایی تجربی برای تایید آگزیومها و تئورومها آورد، نمیتوان آن‌ها را وارد حیطه شناخت علمی کرد.

بدین ترتیب بحث پیرامون وجود یا نبود جن به دلیل اینکه نمیتواند یک یا چند مکورد از این ویژگیها را داشته باشد، در حیطه مطالعات علم اثباتی جدید نیست و آقای دکتر کیمیایی از نظر روشی نخواهند توانست ادعاهای خود را تبیین کند.

کسانی که مایلند نقد مرا بر آن برنامه رادیویی ببینند، میتوانند به نشانی زیر بازگشت کنند:

• داستان یک فریب، و تابوی رادیوفردا: https://www.academia.edu/35498830