مدلهای ریاضی به کار رفته در قرآن

مدلهای ریاضی به کار رفته در قرآن

احمد شمّاع زاده

یکی از ویژگیهای قرآن کریم این است که مدلهایی از ریاضیات در آن به کار گرفته شده است. مدلهای به هم پیچیده و در هم تنیده ای از ریاضیاتی که تنها خداوند می‌توانسته به کار برد؛ تا کسی نتواند همچون قرآن بیافریند؛ و به مردمان همه اعصار و قرون گوشزد کند اگر می‌توانید دست کم یک سوره مانند سوره‌های قرآن من بیاورید، که تاکنون کسی نتوانسته و هرگز هیچ موجودی نخواهد توانست کتابی یا نوشته‌ای به مانند قرآن بیاورد!

از سوی دیگر اعجاز ریاضی قرآن کریم به این سادگیها هم نیست که مخالفان بی‌سواد آن، با نوشتن یک جمله (لاجرم منظورشان عدد ۱۹ و مضارب عدیده آن در قرآن است.) از آن درگذرند؛ بلکه این موضوع دست کم از دهه چهل یعنی همزمان با در دسترس قرارگرفتن اولین نسل کامپیوترها در دانشگاهها، به اثبات رسیده و درباره آن کتابها و مقاله های فراوان نگاشته شده که تنها یکی از آنها به کارگیری مضرب عدد نوزده است.

حتا اگر همین موضوع مضربهای عدد نوزده را در نظر بگیریم، باید توجه داشته باشیم که اولاً نه تنها پژوهشهای رشاد خلیفه بلکه پژوهشهای عبدالرزّاق نوفل نیز در این زمینه بسیار تأثیرگذار بوده است. دوم اینکه آیه ای مهم و قاطع در این زمینه هست که اگر از آن آگاهی، و به آن اعتقاد نداشته باشیم، باید به ایمان خود به قرآن شکّ کنیم!

اولین بار که رشاد خلیفه با به کارگیری کامپوتر، به موضوع مضربهای عدد نوزده در قرآن پی برد و آن را معجزه ریاضی قرآن خواند، دلیل موثّق قرآنی اش این بود که خداوند در سوره مدّثّر آیه سی و یکم (که برعکس همه آیات بسیار کوتاه این سوره، آیه بسیار بلندی است؛ که به راحتی توی چشم میزند!)، اهمّیّت این موضوع را به کافران، اهل کتاب و مسلمانان، هر یک به گونه ای گوشزد کرده است؛ و در پایان آن آیه خداوند میفرماید: و ما هی الّا ذکری للبشر

ترجمه: و نیست این آیه مگر پنددهنده ای یا یاداوری کننده ای برای بشر (واژه بشر معنایش تنها انسان نیست بلکه شامل جنها نیز میشود؛ زیرا قرآن برای هر دو گرانمایه نازل شده است.).

سپس خداوند عظیم، از این موضوع به سادگی درنمیگذرد، بلکه در آیات بعدی اهمیت بسیار زیاد آیه سی و یکم را در نزد خود باز میگوید:

نه چنین است؟! سوگند به ماه!(32) سوگند به شب آنگاه که پشت کند!(33) سوگند به صبح آنگاه که روی کند!(34) همانا که این آیه، یقیناً (لام بر سر احدی برای تأکید است.) یکی از آیات بزرگ الهی برای بشر است(35).

در آیات بالا، خداوند در سه آیه، به ماه، شب و صبح سوگند یاد میکند که بگوید این آیه یکی از آیات بزرگ الهی است (انّها لاحدی الکبر). و باز هم برای نشان دادن اهمیت آیه سی و یکم نزد خود، دو آیه دیگر بر آیه سی و پنج می افزاید و میفرماید این آیه هشداری است برای بشر، برای کسی از شما که بخواهد زودتر یا دیرتر متوجه شود! یعنی گریزی از فهم این آیه نیست، و هرکس از کافران و اهل کتاب و مسلمان، که بخواهد از هدایتهای قرآن بهرمند شود، ناگزیر، دیر یا زود، باید این آیه را درک کند!!

تصور نمیرود در قرآن آیه ای دیگر مانند آیه سی و یکم سوره مدّثّر وجود داشته باشد که خداوند برای نشان دادن اهمیت آن، در چند آیه با سوگند یادکردن بر آن تأکید، و آن را بدین گونه توصیف کند: لاحدی الکبر.

کبر، جمع کبری، مؤنث کبیر به معنای بسیار بزرگ برای واژه آیه است. حال برای تبیین و شناخت بیشتر آیه سی و پنج، گشتی بزنیم در میان ترجمه‌های مختلف قرآن، و ببینیم مترجمان که معمولاً ترجمه‌های خود را از مفسران بزرگ قرآن وام میگیریند، درباره این آیه مهم که آیه مهمتری از قرآن را به وصف میکشاند، چه گفته‌اند (نقل از دانشنامه اسلامی):

الهی قمشه ای: که این آیات (آیات قرآن) یکی از بزرگترین آیات خداست.

انصاریان: که بی تردید این (قرآن) از بزرگترین پدیده هاست.

مکارم: که آن (حوادث هولناک قیامت) از مسائل مهم است.

فولادوند: که آیات (قرآن) از پدیده‌های بزرگ است.

آیتی: که این یکی از حادثه های بزرگ است.

به سادگی میتوان دریافت که هیچیک از مفسرین و به تبع آن‌ها مترجمین، نه تنها هیچ اشاره‌ای بر اینهمه تأکید قرآن، که آیه سی و پنج معرّف اهمیت آیه سی و یک است، نکرده اند، بلکه هر یک، آیه را به گونه‌ای، و همگی نادرست ترجمه کرده اند! پس خود حدیث مفصّل بخوانید از این مجمل!

برخی دیگر از مدلهای ریاضی به کار رفته در قرآن:

یک- کدهای حروف مقطعه در آغاز سوره ها که رشاد خلیفه از آن‌ها رمزگشایی کرد.

دو- محاسبه سرعت نور در قرآن: https://www.academia.edu/12575321

سه- وجود و اعمال عدد فی و نسبت الهی (عدد فی: یک و ششصدوهجده هزارم) در قرآن و به دست آمدن دست کم یک نمونه از آن تاکنون: https://www.academia.edu/9826312

چهار- محاسبه و برابرگذاری سالهای قمری و شمسی به گونه ای بسیار دقیق.

معجزه ریاضی- فیزیک دیگری از قرآن: https://www.academia.edu/6794860

پنج- کشف دیاگرام موسیقی به کار رفته در کل قرآن که بدون دخالت پارامترها و معیارهای ریاضی و مدل ریاضی بودن قرآن ناممکن است. این موضوع را پیش از انقلاب در کتابی یافتم و دکتر شریعتی هم به همین دلیل در یکی از نوشته های خود به متن موزیکال قرآن اشاره کرده بود.

پایان نگارش و ویرایش: مرداد 1401

احمد شمّاع زاده